ในใบเซอร์นอกจากจะระบุเรื่องของ สี ความสะอาด การเจียระไน สัดส่วน การเรืองแสงที่สำคัญไปกว่านั้นก็คือ การมีเลขเลเซอร์เล็กๆ ที่ขอบเพชรเพื่อยืนยันว่าเพชรนี้ มีใบรับรองจากแล็ปที่ได้มาตรฐาน เลขเล็กๆ ที่ว่านี้ จะปรากฎอยู่บนขอบเพชรเพื่อป้องกันการถูกสลับเปลี่ยนระหว่างกระบวนการขนส่งไปจนถึงกระบวนการผลิตตัวเรือน
ในอดีตเพชรที่มีใบเซอร์ แต่ไม่มีการบรรจุเลขเลเซอร์ที่ขอบเพชร มักมาในรูปของการซีลในบรรจุภัณฑ์เล็กๆ ที่เป็นพลาสติก ติดกาวไว้แน่นหนา จะมีการแกะก็ต่อเมื่อเราซื้อมาแล้วและส่งต่อให้ช่างฝังเพชรลงบนตัวเรือน
ปัญหาก็มีอยู่ว่าตอนที่เราส่งเพชรให้ช่างฝัง เราจะมั่นใจได้อย่างไรว่าเพชรของเราไม่ถูกสลับ นำเพชรขนาดเล็กกว่ามาเปลี่ยน หรือนำเพชรขนาดเดียวกันแต่มีคุณภาพด้อยกว่ามาเปลี่ยน อันนี้ดูยาก สำหรับผู้ซื้อที่ไม่มีความรู้ ความชำนาญในการซื้อเพชร อาจไม่สามารถบอกได้เลยว่าเพชรของเขาถูกสลับไปแล้ว
ขอยกตัวอย่างว่า แล็ปที่มีชื่อเสียงอย่าง GIA ลง ทุนเงินจำนวนมาก เพื่อทดสอบทำวิจัยเรื่องการบรรจุเลขรหัสใบเซอร์ลงบนตัวเพชร เพื่อให้หยุดการถูกสลับ บางครั้งร้านค้าอาจทำเพชรสลับกันโดยไม่ได้ตั้งใจ อาจจะนำออกมาดูพร้อมกันทีละหลายๆ เม็ด พอจะเก็บคืนก็สลับห่อกัน บางครั้งลูกค้าตกลงว่าซื้อเม็ดนี้ แล้วถูกร้านค้า(ที่ขาดคุณธรรม)เปลี่ยนเม็ด บางครั้งลูกค้าทำแหวนไปแล้ว เวลาต่อมาลูกค้าต้องการขยายขนาด ต้องนำเพชรไปหาช่างเพื่อทิ้งแหวนไว้ให้ปรับขนาดแหวน พอเวลากลับมา ลูกค้าจะทราบได้อย่างไรว่าเพชรของเดิมถูกเปลี่ยนไปโดยผู้ไม่หวังดีเสียแล้ว
เหตุการณ์แบบนี้เกิดขึ้นมากมายหลายครั้ง จวบจนถึงวันนี้ ทุกอย่างถูกพัฒนาเพื่อให้ลูกค้า และร้านค้าเกิดความเชื่อมั่นในการซื้อ-ขายเพชร เพชรทุกเม็ดที่มีใบเซอร์จาก GIA สามารถ แจ้งให้สถาบันบรรจุเลขรหัสของใบรับรองไว้ด้วยการยิงเลเซอร์ลงไปบนขอบเพชร เพื่อยืนยันว่าเพชรนี้ตรงกันกับใบเซอร์ ผู้ขายก็สบายใจ ขายสินค้าได้ง่ายขึ้น ผู้ซื้อก็มั่นใจว่าเราได้เพชรสมกับคุณภาพที่ตั้งใจไว้
การออกใบเซอร์ของแล็ป GIA นั้น ละเอียดอ่อนมาก ตรวจด้วยเครื่องมือที่ทันสมัยและด้วยบุคลากรที่มีประสบการณ์และเรียนจบด้านการเกรดเพชรโดยเฉพาะ เพชรแต่ละเม็ดนั้นต้องผ่านมือผู้เชี่ยวชาญหลายคนกว่าจะออกเกรดได้ ฉะนั้นผู้ขายและผู้ซื้อจงวางใจเถิดว่าเพชรที่ท่านได้มาและขายไปเป็นเพชรที่เกรดได้มาตรฐานที่สูงกว่าที่เราจะเรียกขอใบเซอร์จากทางร้านที่ไม่มีห้องทดลอง ไม่มีเครื่องมือดีๆ และผู้ขายเป็นผู้เกรดสีเอง (ผู้ขายบางราย ไม่เคยเข้าห้องเรียนด้านอัญมณีเลยด้วยซ้ำ บางรายอาจเข้าข้างสินค้าตัวเองก็ให้เกรดกันไปตามแต่ใจ เราคนซื้อตาดำๆ จะไปรู้ได้ไง)
นอกจากใบเซอร์จะระบุว่าเป็นเพชรสีอะไร ความสะอาดเกรดใด การเจียระไน สัดส่วน ฯลฯ แล้ว ยังมีข้อน่าสังเกตอีกอย่างที่ลูกค้าจำนวนมากไม่เคยรู้ นั่นคือ ในใบรับรองจะระบุหากพบบางอย่างที่ผิดปกติ เช่นการปรับปรุงคุณภาพเพชรด้วยการยิงแสงเลเซอร์เพื่อไปกำจัดตำหนิผลึกดำ แล้วอุดรูเล็กๆ ที่ยิงเลเซอร์ด้วยแก้ว หรือที่ภาษานักอัญมณีศาสตร์เราเรียกว่า Laser Drill Hole หรือการปรับปรุงคุณภาพเพชรด้วยการเผา HPHT คือการนำเพชรแท้ที่มีสีเหลือง ไปจนถึงสีน้ำตาลอ่อนไปเผาด้วยวิธีการทางวิทยาศาสตร์เพื่อให้ได้เพชรที่มีสีขาวขึ้น จากสี N กลายเป็นสี F เป็นต้น เรื่อง รายละเอียดอย่างนี้ เครื่องมือปกติทั่วไปไม่สามารถวิเคราะห์ได้ ยกเว้นเพียงเครื่องมือที่ทันสมัยจากสถาบันที่มีชื่อเสียงเท่านั้น
ท่านผู้อ่านที่เคารพ ที่เขียนมาไม่ใช่ให้กลัวไม่กล้าซื้อเพชร แต่อยากให้แง่คิดบางอย่างเกี่ยวกับการซื้อเพชรที่มีใบเซอร์ กับไม่มีใบเซอร์ ลองคิดดูให้ถ้วนถี่ อย่างไหนคุ้มค่ากว่ากัน
