หลักปฏิบัติในการประเมินคุณภาพสีเพชร

ลักษณะเพชรสีต้นแบบ (Color Master Diamond) ที่มีคุณภาพต้องมีคุณลักษณะดังนี้

A. รูปกลม เจียระไนแบบเหลี่ยมเกสร (Round Brilliant Cut)

B. น้ำหนักต่อเม็ดต้องไม่ต่ำกว่า 0.30 กะรัต

C. ต้องไม่มีตำหนิภายในที่มีผลต่อการมองเห็นสีของเพชร เช่น มีตำหนิภายในที่มีสี (แดง, ส้ม, น้ำเงิน ฯลฯ) ไม่ว่าจะเป็นผลึก หรือรอยแตกหรือของเหลวที่อยู่ในเนื้อเพชรที่ทำให้เกิดการสะท้อนของสีตำหนิภายในเนื้อเพชร

D. ต้องไม่มีคุณสมบัติเรืองแสงภายใต้แสงอุลตราไวโอเลต สามารถตรวจสอบด้วยเครื่องวิเคราะห์การเรืองแสง (Fluorescence)

แหล่งความสว่าง

            แหล่งความสว่างที่ดีควรใช้แสงจากหลอดฟลูออเรสเซนต์ ชนิด Day Light 99 ซึ่งให้แสงใกล้เคียงกับธรรมชาติมากที่สุด วางไว้เหนือเพชรต้นแบบและเพชรที่จะทำการจัดระดับสี

วิธีปฏิบัติในการเทียบสีเพชร

     1. วางเพชรต้นแบบลงบนถาดสีขาว

                ด้วยการคว่ำหน้า โดยจัดเรียงตามลำดับสีจากสี D…E…F…G… เป็นต้น

     2. นำเพชรที่ต้องการประเมินคุณภาพสีมาวาง

                เทียบด้วยการคว่ำหน้าเพชรทางด้านซ้ายของ D แล้วพิจารณาตรงพาวิเลียนว่าสีเท่ากับ D หรือไม่ ถ้ามีสีที่เข้มกว่าก็ให้คีบเพชรมาวางด้านขวาของ D แล้วพิจารณาว่าสีเท่ากับ D หรือไม่ ถ้ามีสีเข้มกว่าก็ให้คีบเพชรมาวางด้านซ้ายของ E แล้วพิจารณาเปรียบเทียบเช่นนี้จนกว่าจะพบระดับสีที่ตรงกัน

     3. ข้อควรระวัง

          A. ก่อนทำการเทียบสีเพชรต้องทำความสะอาดเพชรทุกเม็ดด้วยผ้านุ่ม เพื่อขจัดคราบไขมันที่ติดบนผิวเพชร ซึ่งจะเป็นเหตุให้เพชรดูหมองและอาจทำให้สีดูผิดเพี้ยนจากความเป็นจริง

          B. ระวังการสลับกับเพชรต้นแบบ ควรทำการชั่งน้ำหนักเพชรทุกเม็ดก่อนนำไปเปรียบเทียบกับเพชรต้นแบบ และควรใช้สมาธิอย่างตั้งใจ ไม่วอกแวกหรือคุยเล่นหรือทำกิจกรรมอื่นๆ เพราะอาจทำให้เกิดการสับสนในการจัดวางได้

          C. ควรจัดสภาพแวดล้อมให้ปราศจากสีที่จะสะท้อนหรือเกิดการซึมซับสีของสายตาผู้ทำการประเมินคุณภาพ ควรใช้สภาพแวดล้อมที่เป็นสีขาวเป็นหลัก

          D. ก่อนจัดทำควรทำการตรวจสอบเพชรต้นแบบทุกเม็ดอย่างละเอียดรอบคอบ เพื่อป้องกันการสับเปลี่ยน

          E. ผู้ประเมินคุณภาพสีควรเป็นผู้ที่ไม่มีปัญหาในเรื่องตาบอดสีโดยเด็ดขาด

การประเมินคุณภาพสีด้วยตนเองอย่างง่าย

            กรณีที่ท่านผู้อ่านจะทำการประเมินคุณภาพสีเพชรด้วยตนเองโดยไม่มีเพชรต้นแบบก็สามารถทำได้ ด้วยการมองเพชรจากทางด้านหน้าและด้านหลัง โดยใช้แหล่งแสงจากหลอดไฟสีขาวแบบฟลูออเรสเซนส์ ผลที่ได้จะเป็นค่าโดยประมาณเท่านั้น และได้ค่าที่เป็นช่วงของสีดังตาราง

คำแนะนำ : การเลือกเพชรสีขาว (ไร้สี)

            โดยปกติร้านจำหน่ายเครื่องประดับอัญมณีจะมีการจัดร้านด้วยแสงไฟที่ทำให้อัญมณีเกิดการเล่นประกายแสงสีที่ดูสวยงามเกินจริง เมื่อเปรียบเทียบกับแสงโดยปกติทั่วไป และการประเมินคุณภาพสีของเพชรไม่สามารถทำได้เลย เพราะมีแสงรบกวนรอบตัวมากเกินไป

            ในกรณีที่ไม่มีใบรับรองระดับคุณภาพเพชรจากห้องปฏิบัติการวิเคราะห์และจัดระดับคุณภาพอัญมณี ผู้ซื้อก็ควรขอเอกสารรับรองระดับคุณภาพสีเพชรจากร้านค้าทุกครั้งที่ซื้อ โดยอาจให้ลงระดับสีในเอกสารกำกับสินค้าหรือใบเสร็จรับเงิน

            กรณีเพชรที่มีใบรับรองจากห้องปฏิบัติการวิเคราะห์และจัดระดับคุณภาพอัญมณี จะมีราคาที่สูงกว่าเพชรที่ไม่มีใบรับรอง เพราะมีต้นทุนเพิ่มในส่วนที่ต้องออกใบรับรองจากสถาบันที่มีความน่าเชื่อถือ

            เพชรที่มีน้ำหนักตั้งแต่ 1 กะรัต ควรจะมีเอกสารใบรับรองการจัดระดับคุณภาพที่แท้จริง หรือป้องกันการลักลอบเปลี่ยนเพชรกรณีนำตัวเรือนไปซ่อมแซม

คุณค่าของระดับสีต่าง ๆ

            ระดับคุณภาพสีที่ดีที่สุด คือ ระดับ D  (100) เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการสีเพชรที่เป็นที่สุด สุดยอด มีคุณค่าและมูลค่าที่เหมาะแก่การแก็บสะสมและสืบทอดให้ลูกหลาน

            ระดับคุณภาพสีที่ดีมาก ก็อยู่ระดับ E (99) และ F (98) เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการสวมใส่ประดับเพชรที่มีคุณภาพสูงสะท้อนรสนิยมที่โดดเด่น

            ระดับคุณภาพสีที่ดี จะอยู่ที่ระดับ G (97) เหมาะสำหรับผู้ที่ชื่นชอบการสวมใส่เครื่องประดับเพชรคุณภาพสูงในชีวิตประจำวัน หรือซื้อเพื่อโอกาสพิเศษในชีวิต

            ระดับคุณภาพสีปานกลาง คือ ระดับ H(96), I (95) และ J (94) เหมาะสำหรับการสวมใส่ทั่วๆ ไป 

            ระดับคุณภาพสีธรรมดา คือ ระดับ K (93),L (92) และ M (91) เหมาะสำหรับการสวมใส่ที่เน้นสไตล์ที่ความเป็นเพชรโดยไม่ยึดติดกับคุณภาพสี

ข้อควรระวัง : เพชรที่ผ่านการปรับปรุงคุณภาพ

เพชรสีขาว

            กรณีพบเพชรสีขาว แต่มีราคาต่ำกว่าปกติจะต้องพิจารณาว่าอาจจะเป็นเพชรที่ผ่านการเพิ่มคุณภาพสีแบบ HPHT (High Pressure High Temperature) โดยนำเพชรสีขาวติดเหลืองหรือขาวอมน้ำตาลมาผ่านกระบวนการจนกลายเป็นสีขาวระดับ G (97) สามารถตรวจวิเคราะห์ได้จากห้องปฏิบัติการวิเคราะห์อัญมณี (Gem Laboratory)

 เพชรสีแฟนซี

            กรณีที่พบเพชรสีที่มีสีสันเข้มสดสวย เป็นไปได้ว่าอาจเป็นเพชรที่ผ่านการเพิ่มคุณภาพด้วยการอาบรังสี (Irradiation) ซึ่งราคาจะต่ำกว่าเพชรสีตามธรรมชาติ